Το δυναμικό ηχωκαρδιογράφημα (stress echo) αποτελεί μια εξειδικευμένη διαγνωστική μελέτη που χρησιμοποιείται για την πρώιμη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου και την εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας. Το δυναμικό ηχωκαρδιογράφημα αποτελεί μια συνεχή υπερηχοκαρδιογραφική μελέτη κατά τη διάρκεια κόπωσης (stress). Η τελευταία όμως δεν γίνεται με τη βάδιση σε κυλιόμενο διάδρομο, όπως στο γνωστό test κοπώσεως, αλλά με τη χορήγηση ειδικού φαρμάκου (δοβουταμίνη) ενδοφλέβια. Το φάρμακο αυτό κάνει την καρδιά να χτυπά έντονα και γρήγορα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη διάρκεια της άσκησης, με τη διαφορά ότι ο ασθενής βρίσκεται συνέχεια ξαπλωμένος στο εξεταστικό κρεβάτι. Η δόση της χορηγούμενης δοβουταμίνης αυξάνεται σταδιακά (4 στάδια) μέχρι να επιτευχθεί η μέγιστη καρδιακή συχνότητα που προβλέπεται για την ηλικία του ασθενούς. Παράλληλα ο καρδιολόγος διενεργεί ηχωκαρδιογράφημα σε κάθε στάδιο ώστε να «παρακολουθεί» την ανταπόκριση της καρδιάς.
Το δυναμικό ηχωκαρδιογράφημα έχει ιδιαίτερα υψηλή διαγνωστική αξία και βοηθά στην ανίχνευση τυχόν σημαντικών στενώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς που οδηγούν στη μείωση της αιματικής ροής στην καρδιά (ισχαιμία) και είναι δυνητικά επικίνδυνες (έμφραγμα μυοκαρδίου, αρρυθμίες, αιφνίδιος θάνατος). Σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση επαναιμάτωσης (μπαλονάκι, bypass) συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση επαναστένωσης και άρα καθορίζει την ανάγκη νέας επέμβασης ή φαρμακευτικής αγωγής. Επιπλέον συμβάλλει στην καλύτερη παρακολούθηση της καρδιακής λειτουργίας σε ασθενείς μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου ή άλλα οξέα επεισόδια. Σε ασθενείς με στένωση ή ανεπάρκεια βαλβίδων μπορεί να εκτιμήσει τη λειτουργικότητά τους, ώστε να αποφασιστεί η περαιτέρω θεραπεία του ασθενούς.
Το δυναμικό ηχωκαρδιογράφημα μαζί με το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου και την αξονική στεφανιογραφία θεωρούνται οι πιο αξιόπιστες αναίμακτες μέθοδοι για την διάγνωση της στεφανιαίας νόσου. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της είναι ότι δεν έχει ακτινοβολία συγκριτικά με τις άλλες δύο μεθόδους, ενώ τα αποτελέσματά της είναι άμεσα.
-
Θα πρέπει να διακόψετε, αν τυχόν λαμβάνετε αγωγή με β-ανταγωνιστές (ατενολόλη, βισοπρολόλη, καρβεδιλόλη, μετοπρολόλη, κτλ) ή ανταγωνιστές ασβεστίου (συγκεκριμένα: διλτιαζέμη, βεραπαμίλη) για 48 ώρες πριν την εξέταση. Η διακοπή θα πρέπει να γίνει πάντα σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό σας.
-
Λάβετε την υπόλοιπη φαρμακευτική σας αγωγή κανονικά τις ώρες που αυτή προβλέπεται.
-
Αν είστε διαβητικός και λαμβάνετε ινσουλίνη μπορείτε να πάρετε ένα ελαφρύ γεύμα 2 ώρες πριν την εξέταση και σε συνεννόηση με τον ιατρό σας να ρυθμίσετε τη δόση ινσουλίνης. Συχνά συστήνεται να πάρετε μισή από τη συνηθισμένη σας δόση. Αν λαμβάνετε αντιδιαβητικά χάπια προγραμματίστε να φάτε νωρίτερα και να πάρετε τα αντιδιαβητικά σας φάρμακα τότε.
-
Μην καπνίσετε και αποφύγετε προϊόντα καφεΐνης (καφές, τσάι, σοκολάτα, Cola) 3 ώρες πριν την εξέταση γιατί η νικοτίνη και η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της εξέτασης.
-
Πριν την εξέταση θα πρέπει οπωσδήποτε να έχετε φάει ελαφρά μέχρι 2 ώρες πριν την εξέταση. Αντίθετα η εξέταση με άδειο στομάχι μπορεί να σας προκαλέσει ορισμένες γαστρεντερικές διαταραχές.
-
Πριν την εξέταση καλό είναι να έχετε ουρήσει ώστε η κύστη να είναι κενή.
-
Ενημερώστε το προσωπικό για τυχόν αλλεργίες.
-
Μετά από σύντομη ενημέρωση για τη διαδικασία της εξέτασης, θα σας ζητηθεί να συμπληρώσετε ένα έντυπο συγκατάθεσης για τη διενέργεια της εξέτασης.
-
Θα σας ζητηθεί ένα σύντομο ιστορικό μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνεται.
-
Θα πραγματοποιηθεί ένα σύντομο υπερηχοκαρδιογράφημα ηρεμίας.
-
Στη συνέχεια θα τοποθετηθεί μια περιφερική γραμμή στο χέρι για την ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων. Πολλές φορές χορηγείται συμπληρωματικά ατροπίνη για την αύξηση της καρδιακής συχνότητας και παράγοντας ηχωαντίθεσης (contrast) ο οποίος βελτιώνει την ευαισθησία της μεθόδου.
-
Θα είστε συνεχώς συνδεδεμένος με monitor για καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Επίσης σε κάθε στάδιο θα καταγράφεται η αρτηριακή πίεση.
-
Θα παραμείνετε για περίπου 20 λεπτά στην αίθουσα αναμονής (χρόνος απαραίτητος για την κάθαρση των ενδοφλέβιων φαρμάκων).
-
Ακολούθως και εφόσον δεν υπάρχει κάποιο ανεπιθύμητο συμβάν θα αφαιρεθεί ο φλεβοκαθετήρας και θα λάβετε προφορική και γραπτή ενημέρωση (πόρισμα μελέτης) από τον ιατρό που διενήργησε τη μελέτη.
-
Στη συνέχεια μπορείτε να επιστρέψετε χωρίς κανέναν περιορισμό στο καθημερινό σας πρόγραμμα (εργασία, σπίτι, οδήγηση, κτλ).
Συχνές ερωτήσεις
Η διάρκεια της εξέτασης είναι περίπου 20 λεπτά. Ο συνολικός όμως χρόνος στο εξεταστικό δωμάτιο συμπεριλαμβανομένου του χρόνου για την τοποθέτηση του φλεβοκαθετήρα, τη σύνδεση με το monitor και τις μετρήσεις είναι 1 ώρα. Μετά το τέλος της εξέτασης θα παραμείνετε στην αίθουσα αναμονής για επιπλέον μισή ώρα. Συνολικά υπολογίστε ότι θα πρέπει να διαθέσετε 1.5 ώρα για την εξέταση.
Η εξέταση είναι αναίμακτη και ο μόνος κίνδυνος σχετίζεται με την κατάσταση της καρδιάς σας και όχι με την εξέταση αυτή καθ’ αυτή. Έχουν αναφερθεί σπάνια καρδιακά επεισόδια στη διάρκεια της εξέτασης σε ασθενείς που είχαν σοβαρό πρόβλημα με την καρδιάς τους. Για αυτό το λόγο η εξέταση γίνεται σε συνθήκες εργαστηρίου, κατάλληλα εξοπλισμένου όπως προβλέπεται διεθνώς, ενώ στη διάρκεια της εξέτασης θα υπάρχει ταυτόχρονη καταγραφή πολλών ζωτικών παραμέτρων και συνεχής παρουσία νοσηλευτικού προσωπικού. Επίσης έχουν αναφερθεί αρρυθμίες λόγω της δοβουταμίνης οι οποίες όμως είναι αναστρέψιμες.
Η δοβουταμίνη μπορεί ορισμένες φορές να προκαλέσει μούδιασμα ή «ζέστη» στο κεφάλι και στα άκρα ή ναυτία ή τρέμουλο. Τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά και εξαφανίζονται 3-4 λεπτά μετά τη διακοπή του φαρμάκου. Για τα υπόλοιπα φάρμακα έχουν αναφερθεί πολύ σπάνια αλλεργικές αντιδράσεις. Το εργαστήριο είναι εξοπλισμένο με τα κατάλληλα φάρμακα και το προσωπικό είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο για την αντιμετώπιση τέτοιων ανεπιθύμητων ενεργειών.
Ναι. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός για το καθημερινό σας πρόγραμμα.
Συγκριτικά με το test κοπώσεως έχει πολύ υψηλότερη διαγνωστική ακρίβεια, ενώ ενδείκνυται σε ασθενείς που δεν μπορούν να περπατήσουν γρήγορα σε κυλιόμενο διάδρομο ή έχουν αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Ο ασθενής δεν λαμβάνει ακτινοβολία συγκριτικά με το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου όπου η δόση ισοδυναμεί με 150-200 ακτινογραφίες θώρακος.
Νικόλαος Καδόγλου, MSc, PhD
Καρδιολόγος
Πιστοποίηση από European Society of Cardiology για διαθωρακικό και διοισοφάγειο ηχωκαρδιογράφημα.
Πιστοποίηση από Υπουργείο Υγείας για νεότερες τεχνικές υπερήχων.